Storia dei comuni italiani di Paolo Emiliani-Giudici
3'JO STORIA DEI COMUNI ITALIANI.
mare amministravano la giustizia.1 In quegli statuti vennero prescritte regole intorno al chiamare in giudizio chi si trovasse in viaggio di mare; alle compagnie di negozii marittimi; ai cambi nautici e alle accomandite; alle commissioni ; ai noleggi; al getto delle navi in caso di pericolo;' alle cose ritrovate
1 « Statuimus etiam ut quaestio de marinai-itici et nauti et mercibus omissis, scu deterioratis in navi vel ligno, a consulibus ordinis maris sum-matim et éxtra ordincni dirimatnr, quae quaestio summam viginti quinque librarum non excedat. » Rubr. V , De modo cognoscendi et judicandi.
a Per offrire ai lettori uu saggio de' provvedimenti marittimi che si contengono nello Statuto Pisano , riportiamo il seguente intorno al getto delle navi :
« Si superveniente aliquo judicìo (caso, fortuna, o come vuole il Pardessus , accidente di forza maggiore) major pars lienticalium (comproprie-tarii del carico) numero, concordaverit jactum Tacere , aut si henticales non fuerint, major pars marinariorum numero, qui in navi fuerint, damnum de jactu et de pcj«»ratione mercium propter jactum factum de toto avere quod in navi remanserit per libram adaequetur, secundum quod avere valucrit in terra, ubi discaricaverint, et valeret qnod jactum est, et valerent mcrces quae pejoratae sunt. Si antem aliquis antequam ad locum ubi discaricare de« bent, sine fraudo, secundum quod in ea terra a qua se separaverint merces valuerint, damnum per libram coadaequetur. Quod si quis sine concordia, ut supra dictum est, jactum fecerit, ei imputetur. Sed si cum concordia postea, ut supra dictum est, jactum fecit, si de simili concordia jactuin fecerit, quod prius sine concordia , commuue sit, tamquam si cum concordia iactus factus csset. Si vero supradictus qui sine concordia jadaverit, de carioribus jactum -fecerit, et postea de vilioribus concorditcr jactaverit, damnum superfluum, quod fuerit prò eo quod cariora ante concordiam factam jactaverit, ei imputetur. In omnibus autem jactis, ubi damnum per libram adaequatur, navis et naulum, et conductus (salario) marinariorum qnod restat ad solvcndum computeturSi tamen quivis eorum cujus avere jactum fuerit, marinariis, non hen-ticalibns , litem movcrit, quod non juste factum fuisset, ordiuamus ut marinarli jurent quod quando jactum fecerunt de illorum avere, siue fraude et prò timore judicii jactum fecerunt j quod si jurarc sic non potueriut vel no-luerint, emendare tencantur.
Iactus si factus fuerit cum supradicta concordia, et postea navis perie-rit, de avere navis quod reinansit in navi quando jactus faclus fuerit si aliquis libcraverit, secundum quod avere quod liberatum est in terra ubi discaricar! debet, vel ubi prius venditum est valucrit, eis qui jactaverunt per libram conferat.
Si jactus factus fuerit concorditer, et de avere quod jactatum fuerit re-cuperabitur, eis remaneat cujus antea fuit, et illi qui conferre debent tantum minus conferant, quantum avere quod inventnm est valct.
Si propter aliquod imminens et repentinum periculum, esempli causa, velut si faucibus fluminis ex improviso navis terram tetigerit imminenti et repentino periculo , vel in mari si scopulos vel vadum tetigerit, vel in aliis iraminentibus et repcntinis periculis sine concordia jaetns fuerit, per eam ra-tionem Bolvetur tamquam si cum concordia jactus factus fuisset.
Cum arbor navis incisa fuerit prò mercibus et navo liberanda, vel aliud instrumentum navis, removendi comunis periculi causa, dejectum est, per libram damnum adequactur. » Const. Usus et Leg. Ms. Rubr. XIV.
| |
Statuto Pisano Pardessus Tacere Bolvetur Leg Quod Sed
|
