Letture Latine
   323
   militibus feoit5), ut ilio praesente nullius hostis arma nec') inermes timuerint^Ttaque cum nullo hostium unquam con-gressus est, quem non vicerit; nullam urbem obsedit, q'uam non expugnaverit. Victus denique ad poatremum est non vir-tute hostili, sed insidiis suorum et fraude civili '').
   l) nel!' età di 33 anni. — 2) per tutto il giorno ; - abl. che indica la durata del tempo;-più comune sarebbe l'accus. totam diem (vedi pag. 40, reg. 1). — 3) presagendo. — 4) si fece chiamare ; volle esser chiamato. —6) inspirò. —6) neppure ( = ne...quidem). — 7) = civium.
   11. Morte di Epaminonda tébano.
   Post paucos dies Epaminondas, fortissimus Thebanorum dux, decédit, cum quo vires quoque Thebanorum rei publicae ceciderunt. Nam neque hunc ante ducem ullum memorabile bellum Thebani gessere, nec postea virtutibus, sed cladibus insignes fuere : ut1) manifestum sit patriae gloriam et natam et exstinctam cum eo fuisse. Fuit autem incertum, vir melior an2) dux esset. Nam et imperium non sibi semper sed patriae 3) quaesivit, et pecuniae adeo parcus fuit, ut sumptus funeri defuerit. Gloriae quoque non cupidior quam pecuniae : quippe recusanti omnia imperia ingesta sunt, honoresque ita gessit, ut ornamentum non accipere, sed dare ipsi dignitati videretur. Iam1) litterarum studium, iam philosophiàe doctrina tanta5), ut mirabile videretur, unde tam insignis militiae scien-tiaB) homini inter litteras uato, Neque ab hoc vitae proposito ruortis ratio dissensit. Nani ut relatus in castra semianimis vocem spiritumque collégit, id unum acircumstantibus requisivi^ num cadenti sibi scutum ademisset hostis. Quod ut servatimi audivit, adlatumque velut laborum gloriaeque socium osculatus est, iterum quaesivit, utri vicissent. Ut audivit The-banos'i, bene habere se rem8) dixit atque ita velut gratula-bundus9) patriae exspiravit.
   M = ita ut. — 2) = utrum melior vir an (melior) dux esset; -P. I. (Teor.), § 217. d. — 3i sibi... patriae— per sé... per la patria (dat. di commodo'i. — 4) inoltre. — 5Ì sott. in eo fuit. —6) sott. esset ; - (mihi est = habeo). — 7) sott \ icisse. — 8) res bene se habet = la cosa va bene. — 9) valde gratulans; - tibi gratulor = mi congratulo con te.