LETTERATURA MUSICALE
   9
   Undici carte non numerate in principio, compresavi l'antiporto in rame col ritratto di Papa Alessandro VII. Segue l'opera in face. 194, con in fine sette altre carte per l'indice, e nell'ultima
   10 stemma e la data del tipografo. L' altr' opera unita alla presente ha pag. 197 e sette carte non numerate nel fine.
   ìl frontespizio è preceduto da un antiporto col ritratto inciso in rame del Pontefice Alessandro VII cui è dedicata 1' opera dal Pellegrini con sua lettera sottoscritta Rom. Prid. Martij Ì6G5. Segue un avviso dell'autore benevolo Lectori, dove sul bel principio racconta com' ei determinossi a scrivere il presente trattato sulle lodi della Musica; e qui ne trascriviamo le sue stesse parole: » Quisquis Musicam laudare velit, vei ipsius Divi » Bernardi, ac Tiraquelli, testimonio laudabilem, » Noctuas Atlienas, et aquam Oceano ut dicitur » attulisse comperiet. Meum itaque institutum » huic labyrintho implicari tamquam immensuin » pelagus adire haud est ; sed occasionem scri-» bendi causidicus quidam (in controversia inter » Virum quendam et Musicae Magistrum cui im-» buendum pactis adiectis infra certuin tempus » filium suum tradiderat) praestitit, qui hanc » Musices artem, ignobilem interpellare non eru-» buit. Cui tunc, ut par erat, vim vi repellendo, » responsum fuit, se nempe in principiis errare,. » parumque in scientiis versatum se prodere; sciret » enim si bene studuisset Musicam unam ex septem » liberalibus artibus esse et non ignobilem effuti-» ret. ìlinc factum est, ut decurrentibus diebus » canicularibus ad animi levamen, tuin temporis » magis seriis studiis cuiusdam Praxis fori Eccle-» siastici tuin civilium, tum criminalium cau-» sarum implicati (ut brevi Deo Dante) animum » ipsum ab omni gravi cura relaxare et recrea-» tione quadam ad Musicae dignitatem tuendam » convertere, calamumque conferre decreverim, » ad hoc, ut reipsa causidicus ille Palinodiain » canere cogeretur. » Prosegue poscia col dire che quanto egli rapporta nell' opera, tutto fu tolto da gravi autori e anzi perciò niun s' attendesse cose nuove, che egli protestava di scrivere
   11 già scritto da tanti altri. Dapprima (così attesta il Pellegrini) s'era proposto di dare il libro in volgare onde fosse a portata de' professori di Musica per lo più ignari del latino ; ma non dice poi per che causa lo componesse latinamente.
   Da una epistola di certo Fra Tomaso Reni impressa nella sesta carta del libro ricavansi le seguenti notizie sul Pellegrini : « Quantus qualisque sis » satis novit primum Patria tua, novit S. Marci » Civitas inter primarias Provinciae nostrae Cala-» briae non infima; novit Sarsinaten Ecclesia ; no-» vit lata Militensis Dioecesis, in quibus tanta cum » laude, et totius Cleri beneficio Vicarij Generalis » munus per plures annos exercuisti. Novit tan-» dem Hispania, cum Excellentissimi Ducis Montis » Leonis Regni Àragoniae Proregis conscientiae » factus es arbiter.... Perge igitur (così conchiude » Fra Tomaso l'epistola) necte ab incoepto dimo-» veri patiaris labor enim tuus non erit inglo-» rius cum tu solus sis, qui inter scriptores, et » aures permulces dulcisonis Musicae laudibus, » et mentes ditas eruditionibus non vulgaribus » etc. » Noteremo di sfuggita che l'opera qui citata ebbe a un incirca la stessa origine della Probole di Saverio Mattei comparsa più d' un secolo dopo la presente. Da niun bibliografo essendo menzionato questo libro, crediam opportuno di riferirne il contenuto, che ò il seguente :
   Pars Prima. — De Generica Musicae cognitione. Cap. l. — Unde dicatur Musica et Musicus.
   » 2. — Quotuplex sit Musica.
   » 3. — Quando, a quo, et ubi inventa sit Musica.
   » 4. — Quid sit Musica.
   » 5. — Qualis sit Musica, an Scientia, vel Ars
   ParsSecunda. — De praestantia et nobilitate Musicae ex eiusdem antiquitate.
   Caput unicum.
   ParsTertia. — De nobilitate et praestantia Musicae ex observatione.
   Cap. 1. — Quod Musica exercetur in Ecclesia Triumphante.
   » 2. —• Quod Musica exercetur in Ecclesiae Militante.
   >> 3. — Quod omnia sunt Musice composita, et creata.
   » 4. — Quod Coeli se moventes liarmonia faciunt.
   » 5. — Ubi demonstratur, quod Anima est Musice creata.
   » C. — Ubi quod corpus humanum est Musice compositum.
   » 7. — Ubi de harmonia Elementorum agitur.
   Pars Quarta. — De praestantia Musicae ex utilitate.
   Cap. 1. — Ubi quod Musica omnes artes coa-diuvat.
   » 2. — Ubi Musicae utilitas ostenditur ex contrario sensu legis.
   Pars Quinta. — De praestantia et nobilitate Musicae ex necessitate ipsius.
   Cap. 1. — Ubi quod Musica est necessaria multis scientiis, ac statibus Personarum.
   » 2. — Quod Magistri Musicae non possunt expelli a vicinia- propter Rurnorem.
   Pars Sexta. — De nobilitate et praestantia Musicae ex magnis et illustribus vlris, qui illam exercuerunt.
   Cap. l. — Ubi de Sanctis, qui Musicae periti extitere.
   y> 2. — Ubi de Pontificibus Musicae Profes-soribus agitur.
   » 3. — Ubi enumerantur Cardinales nostri temporis qui musicam exercuerunt.
   » 4. — Ubi promiscue de Archiepiscopis et Episcopis Musicae Professoribus a-gitur.
   » 5. — Ubi de Presbyteris Musicae studiosis.
   » i». — Ubi Religiosi enumerantur qui Musicae Professores extitere.
   » 7. — Ubi de Imperatoribus, qui Musicam exercuere demonstratur.
   > S. — In quo Reges quidam, qui Musicam exercuere demonstratur.
   » 9. — Ubi de Principibuset Ducibus exercitus, qui Musicae studio floruerunt, sermo habetur.
   » 10. — In quo referuntur Juristae, Philosophi, et Medici Insignes, qui Musicam exercuerunt et aliae Personae vir-tuosae.
   » 11. — Ubi de quibusdam Pictoribus Illustribus, qui Musicam exercuerunt, a-gitur.
   » 12. — Ubi de quibusdam mulieribus illustribus Musicae studiosis.
   Pars Septima.
   Cap. l. — De praestantia et nobilitate Musicae ex auctoritate et observatione, at-que exemplis.
   » 2. — In quo probatur quod Musicae usus fuit in Sacrificiis antiquis.
   » 3. — In quo demonstratur Musicae usus in Conviviis.
   » 4. — In quo adducuntur exempla ex quibus probatur Musicae usus in funeribus.
   » 5. — Ubi de Musicae usu in ludis, specta-culis, et in multis aliis auctoribus Antiquoruin agitur.
   » 6. — In quo respondetur ad oppositiones a quibusdam objectas.